Skredfare og lukka hogst med taubane

I regi av Norsk Taubanelag og i samråd med Glommen Mjøsen Skog SA og Statsforvalteren i Innlandet var representantar frå Landbruks- og matdepartementet inviterte til ein skogleg temadag i Gausdal og Fåberg ved Lillehammer. Tema var bruk av taubane i skredutsette område.
Tekst: Helge Kårstad

Bakgrunnen for denne temadagen var todelt. Det pågår for tida ein prosess for å sikre skredutsette område i  samband med bygging av ny E6 nord for Lillehammer. Eit av tiltaka som er føreslege er å nytte lukka hogst som aktiv skogbehandling av ei li med mykje gran ovafor ny E6 ved Fåberg. Bruk av taubane har vore spelt inn som ein driftsmåte utan at det hittil er prøvd ut.
Samtidig har Glommen Mjøsen Skog SA engasjert T. Frivik Taubanedrift AS til ein del ordinære skogsdrifter i Gudbrandsdalen denne hausten. Då var det høve til både å syne fram korleis taubane kan brukast som ein skånsom og effektiv driftsmetode i bratt terreng, og samtidig stille spørsmålet: «Vil det la seg gjere å få testa ut taubanedrift til å ein lukka hogst der skjøtsel av skogen er ynskjeleg for å auke sikkerheita mot ras».
Det var trong for ei nærare vurdering og diskusjon om aktuelle tiltak kring dette. Difor var grunneigarar, Steinar Forberg i firma Skog og Skred AS saman med representantar frå Landbruks- og matdepartementet inviterte.

Det er selskapet Nye Veier AS som har ansvaret for planlegging og som  byggjer ny E6 nordover frå Lillehammer. I samband med  planarbeidet blir det som vanleg (jfr. plan- og bygningslova) føreteke ei skredkartlegging. I området ved Fåberg er det peika på at skog har ei viktig rolle som skredsikring. Ved utarbeiding av reguleringsplanen vart det lagt inn ei «hensynssone» der firma Skog og Skred AS fekk i oppdrag å utarbeide ein skjøtselsplan, der ulike tiltak er skissert. Målsetjinga er å etablere ein skog med langsiktig og god sikringsfunksjon. Ei blanding av gran og lauv blir generelt vurdert å vere betre eigna enn meir einsarta granbestand i slike tilfelle.

Skog og Skred AS v/ Steinar Forberg orienterte om denne skjøtselsplanen der det ved Fåberg m.a. er trong for å hogge deler/ parti av granskogen for å oppnå ein blandingsskog. Men det skal ikkje byggast driftsvegar i dette terrenget som er relativt bratt. Bruk av taubane til å plukke ut parti i skogen (lukka hogst) blir vurdert å vere ein eigne driftsmåte. Etter det  vi kjenner til er ikkje dette prøvd tidlegare i Norge.

Carl Olav Holen hos Statsforvaltaren i Innlandet meinte at sidan det er lange tradisjonar for drift med taubane i Gudbrandsdalen, ville det og vere svært ynskjeleg å få testa ut denne driftsmåten som skissert i skjøtselsplanen i området ved Fåberg for å vise at driftsmetoden kan nyttast i fleire samanhenger. Det er Glommen Mjøsen Skog AS som har engasjert T. Frivik Taubanedrift AS til sine hogstoppdrag i Gudbrandsdalen. I møtet vart det konkludert med at det burde sjekkast ut med Nye Veier AS om det er ynskjeleg og mogeleg å få gjennomført ei slik taubanedrift i sikringsområdet for E6 ved Fåberg.  Grunneigaren deltok også i møtet og slutte seg til denne konklusjonen.

Representantar frå Landbruks- og matdepartementet understreka at tiltak som gjeld sikring mot skred ved utbygging av offentleg infrastruktur i hovudsak ligg under andre departement. Samtidig vart det sagt at det er viktig å sikre eit norsk taubanemiljø både av omsyn til ordinær skogdrift, men også som ein beredskap og bruk m.a. i slike tilfelle. Bruk av skog som sikring mot naturskader i skredutsette områder er på dagsorden for tida, og mange skogeigarar blir involverte.  Ei praktisk testing med taubane i skoglia ved Fåberg vart sett på som svært interessant.